Stichting Psychiatrie over de Grens (POG) en Cuenta Conmigo
Gebied: Matagalpa, Nicaragua
Het hoofddoel: De stichting Psychiatrie over de Grens (POG) stelt zich ten doel de kwaliteit van leven te verbeteren van patiënten met een psychotische kwetsbaarheid en hun families in lage-inkomenslanden.
De stichting Psychiatrie over de Grens (POG) stelt zich ten doel de kwaliteit van leven te verbeteren van patiënten met een psychotische kwetsbaarheid en hun families in lage-inkomenslanden. Op dit moment ondersteunt de Stichting de organisatie Cuenta Conmigo in Matagalpa, Nicaragua. POG mocht namens Cuenta Conmigo vele malen een gift van de Veiling met een Missie ontvangen. Dit helpt Cuenta Conmigo om haar werk voort te zetten en uit te breiden.
In 2018 brak in Nicaragua een opstand uit tegen de regering die met geweld werd onderdrukt. Honderden burgers kwamen om en duizenden werden gevangen genomen. Er ontstond chaos in Nicaragua en daar kwam corona nog bovenop. Het maakte het ons, POG’ers, en Cuenta Conmigo niet makkelijk om optimistisch te blijven. Toch is dat gelukt, mede dankzij de steun van de Veiling met een Missie.
Wat doet Cuenta Conmigo?
Cuenta Conmigo organiseert creatieve bijeenkomsten, lotgenotencontact, voorlichting en begeleiding aan mensen met een psychotische kwetsbaarheid én hun families. Eén van de kernactiviteiten is het afleggen van huisbezoeken aan deze families. Wegens de gebrekkige geestelijke gezondheidszorg in Nicaragua komt de zorg voor een psychotische naaste vrijwel volledig op de schouders van de familie terecht. In de lijst van de Wereldgezondheidsorganisatie staan psychotische stoornissen al jaren met stip op nummer één, als het gaat om de mate van burden, oftewel belasting, voor de omgeving.
De afgelopen zestien jaar heeft Cuenta Conmigo goede resultaten behaald. Soms is het moeilijk de focus alleen op het voorlichten en versterken van de patiënten en hun familieleden te houden. Er is namelijk in de afgelopen vijftig jaar weinig verbeterd op het gebied van geestelijke gezondheidszorg in Nicaragua en dat frustreert. Slechts 1% van het overheidsbudget voor volksgezondheid wordt aan geestelijke gezondheidszorg besteed. Cuenta Conmigo vraagt hier aandacht voor, maar vindt dat de verantwoordelijkheid voor medicijnverstrekking, therapie en crisisinterventie wel bij de Nicaraguaanse overheid moet blijven.
Opgericht in 2005
Cuenta Conmigo werd in de Nicaraguaanse stad Matagalpa in 2005 opgericht door Rimke van der Geest. Ik ben een psychiatrisch verpleegkundige, die in 2004 antropologisch onderzoek deed naar psychose binnen arme Nicaraguaanse gezinnen. In het onderzoek kwam steeds naar voren dat ouders hun psychotische kind na een vergeefse zoektocht naar genezing besloten met rust te laten om problemen zoveel mogelijk te voorkomen. Ouders bleken geen idee te hebben wat er met hun kind aan de hand was. (Voor meer informatie zie de scriptie ‘Het beste is met rust laten’, vijf verhalen over psychose en armoede in Nicaragua op onze website).
Toen ik in 2005 terugkeerde naar Matagalpa om de gezinnen met elkaar in contact te brengen, kreeg ik hulp van Rosalba, de moeder van Victor, een zestienjarige jongen die schizofrenie heeft. Ik zag dat alle zorg op de familieleden neerkwam en besloot me dan ook samen met Rosalba in eerste instantie vooral op hen te richten. Als ouders meer zouden weten over psychose en hoe om te gaan met de ingewikkelde dynamieken die bij deze stoornis spelen, zal dat voor de patiënt gunstig uitpakken.
Hoe verder?
Vanaf 2011 is Cuenta Conmigo gehuisvest in een door Nederlanders aangekocht pand, waardoor zij zich na vijf pioniersjaren verder hebben kunnen ontwikkelen. Er werd rechtspersoonlijkheid aangevraagd, een bestuur opgericht en er kwam een uitgebreid activiteitenprogramma. Dit alles werd in eerste instantie ondersteund door fondsen die Rimke en familie, vrienden en kennissen ieder jaar verzamelden. In december 2015 werd Stichting Psychiatrie over de Grens opgericht om de steun aan Cuenta Conmigo voort te zetten.
Zestien jaar na het starten van lotgenotencontactgroepen, informatieve workshops voor de familieleden, creatieve bijeenkomsten en het afleggen van duizenden huisbezoeken is Cuenta Conmigo uitgegroeid tot een professionele organisatie. De organisatie is in de loop der jaren als het ware bij de stad Matagalpa gaan horen. De aanpak van Cuenta Conmigo is efficiënt, omdat de focus ligt op voorlichting en preventie. Het is ook relatief goedkoop, want de hulp die Cuenta Conmigo biedt is immers immaterieel.
Succesvolle projecten
Sinds 2011 bestiert Cuenta Conmigo een wasserette om eigen inkomsten te werven. Het lukte na enkele jaren om van de inkomsten de rekeningen voor water, licht en elektriciteit van het pand te betalen. Ook konden een moeder van een jongen met schizofrenie en een stabiele patiënt worden aangenomen om de klanten te bedienen. Sinds de politieke repressie in 2018 komen er echter geen toeristen meer naar Nicaragua. De inkomstenstroom van de wasserette slonk dramatisch. Op dit moment is de wasserette bezig met een doorstart op basis van een nieuw businessplan.
In 2013 won Cuenta Conmigo de Ria van der Heijdenprijs, een prijs die ieder jaar bij Ypsilon wordt uitgereikt voor een bijzondere prestatie of project op het gebied van geestelijke gezondheidszorg.
In 2014 werd Cuenta Conmigo lid van het Midden-Amerikaanse Netwerk voor familie- en patiëntenverenigingen. Zij zijn naast de vereniging in El Salvador de langst bestaande organisatie. Andere verenigingen nemen daar een voorbeeld aan. In 2018 zou Cuenta Conmigo een internationaal congres voor het netwerk organiseren. Helaas moest dit worden afgelast vanwege de politieke onlusten.
Onder de indruk
In 2019 trok Cuenta Conmigo de aandacht van onderzoekers van de Universiteit van Liverpool, die een selfhelptool wilden ontwikkelen voor patiënten met psychose-problematiek en hun naasten. Daarbij gingen de onderzoekers op bezoek bij de organisatie om focusgroepen met patiënten te organiseren. Ze lieten blijken onder de indruk te zijn van ons werk en onze activiteiten. Er is inmiddels een artikel over dit onderzoek verschenen in het gerenommeerde tijdschrift The Journal of Mental Health.
Naast de steun aan Cuenta Conmigo heeft POG in 2020 een bijdrage geleverd aan een ‘Environmental education project for children’ in Matagalpa. Dit was een intensieve training voor kwetsbare kinderen, die hen helpt sterker te komen staan in het leven. Daarnaast werd een psycho-sociale studie uitgevoerd vanuit het programma: ‘The New Generation of Environmental Leaders’. Doel is onder meer om inzicht te krijgen in verslavingsproblematiek, depressies en angst bij adolescenten.
Vervolgtraining
Tenslotte heeft POG in 2018 in samenwerking met Cuenta Conmigo de succesvolle training ‘De Mat’ in Matagalpa georganiseerd. Het is bovendien gelukt om financiering te verkrijgen voor een vervolg. Helaas heeft dit door corona en als gevolg van de politieke situatie nog geen vervolg gekregen. Het streven is nu om de vervolgtraining in de tweede helft 2022 te organiseren. Cuenta Conmigo en ook POG zijn nog steeds enthousiast, dus naar we hopen gaat dit lukken.
Voor meer informatie: zie de websites www.psychiatrieoverdegrens.nl en www.cuentaconmigo.info